تاریخ قم (ناصر الشریعه)نام کامل کتاب تاریخ قم یا حریم مطهر بانوی عالیقدر اهل بیت عصمت و طهارت حضرت فاطمه معصومه سلام‌الله‌علیهم اثر محمد حسین ناصر الشریعه که به زبان فارسی پیرامون شهر قم ، حضرت معصومه و عالمان مدفون در این شهر و اماکن مقدسه سخن می‌گوید. ۱ - ساختار کتابدر ابتدای، تصحیح کتاب، با مقدمات، تعلیقات و اضافاتی چند به طبع رسیده است. کتاب با مقدماتی در مدح حضرت معصومه، موقعیت قم، قم قبل از اسلام ، قم در دوران اسلامی، قم در دوره صفویه آغاز شده به اجمال از سازمان اداری آستانه قم و دیگر مطالب مربوط به آن سخن رفته است. همچنین دانشمندانی که در این شهر می‌زیسته‌اند، معرفی شده‌اند. افزون بر این، مقدمه چاپ‌های قبلی کتاب در این بخش به طبع رسیده است. در پی این مطالب، مباحث اصلی در پنج باب فراهم آمده و در پایان شعرای قم معرفی شده‌اند. [۱]
تاريخ قم، محمد حسین ناصر الشریعه، ص۳۴۹.
۲ - گزارش محتوانویسنده نخست به فضیلت شهر قم از صدر اسلام تاکنون پرداخته و مرکز تشیع برای قم، اوضاع شهر قم صفویه و وجود عالمان بزرگ اسلامی در این شهر را بررسی و بیان می‌کند. وی آنگاه به معرفی اماکن متبرکه استان قم پرداخته و حدود چهل امامزاده مدفون در شهر قم را به صورت اجمالی معرفی کرده است. توصیف مرقد حضرت معصومه ، معرفی مساجد موجود در قم، معرفی راویان و محدثان معروف قم و فهرست شاعران قمی از دیگر مباحث این کتاب است. در باب اول ذیل سیزده فصل از موقعیت جغرافیایی و تاریخی قم سخن می‌رود، همچنین به برخی حوادث طبیعی از جمله سیل‌های عظیم اشاره می‌گردد که به این شهر خساراتی وارد نموده است. ورود نخستین طایفه عرب اشعری به قم و برخی مطالب تاریخی دیگر، مطالب باب اول را تشکیل می‌دهد. باب دوم در دو فصل تدوین شده به روایاتی درباره این شهر اختصاص دارد. در این باب به راه‌های قم در زمان قدیم و امروز اشاره شده است. باب سوم با شرح ورود حضرت معصومه سلام‌الله‌علیهم به قم آغاز می‌شود و در پی آن، تاریخچه گنبد و بارگاه با اشاره به پادشاهان مدفون در قم درج می‌گردد. همچنین امامزاده‌هایی که در قم و اطراف این شهر دفن شده‌اند، معرفی می‌شوند. مؤلف در باب چهارم مساجد و مدارس قم را معرفی می‌کند. فصل پنجم به معرفی فقها، راویان، محدثین و دانشمندان نامی قم از عصر محقق قمی تا عصر حاضر اختصاص یافته است. ۳ - پانویس
۴ - منبعنرم افزار جغرافیای جهان اسلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور). |